Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych[1] („Ustawa o zatorach płatniczych”) nakłada na przedsiębiorców obowiązek składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy.
Prawidłowe ustalenie wielkości przedsiębiorstwa w oparciu o skomplikowane unijne przepisy, do których odsyła Ustawa o zatorach płatniczych, nie jest jednak łatwym zadaniem. Pomyłki mogą prowadzić do odpowiedzialności karnej członków zarządu. Niezłożenie oświadczenia o statusie przedsiębiorcy albo złożenie oświadczenia, które jest niezgodne ze stanem rzeczywistym, zagrożone jest karą grzywny.
W niniejszym artykule opisujemy trzy często popełniane błędy, które stanowią swoiste pułapki przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy.
Badanie wyłącznie ostatniego roku obrotowego
Status przedsiębiorcy na gruncie Ustawy o zatorach płatniczych zależy od dwóch kryteriów finansowych (roczna suma bilansowa i roczne obroty) oraz liczby zatrudnionych. Wartości te są zmienne w czasie. Aby zachować należytą staranność zarząd spółki powinien zadbać o to, aby status przedsiębiorcy był weryfikowany każdego roku, po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy.
Jednak nie każdy przypadek przekroczenia pułapów dla dużego przedsiębiorcy (DP) w ostatnim roku obrotowym spowoduje utratę statusu małego albo średniego przedsiębiorcy (MŚP). Jeżeli w przedostatnim roku obrotowym spółka była MŚP, to zachowa ona swój dotychczasowy status. Aby doszło do jego zmiany, pułapy powinny być przekroczone w ciągu dwóch kolejnych okresów obrachunkowych.
Uwzględnianie przy badaniu wyników i danych tylko z ostatniego roku obrotowego, jest pierwszą z pułapek, na które trzeba uważać.
Nieuwzględnienie danych podmiotów powiązanych
Pomimo podobnych definicji, status przedsiębiorcy jest ustalany inaczej na podstawie przepisów Ustawy o zatorach płatniczych i ustawy Prawo przedsiębiorców[2]. W pierwszym przypadku uwzględnia się wyniki finansowe i dane dotyczące zatrudnienia w przedsiębiorstwach partnerskich i powiązanych (tj. innych spółkach w ramach tej samej grupy kapitałowej), podczas gdy w drugim nie są one brane pod uwagę.
Ten jeden niuans może prowadzić do przeciwnych wniosków co do statusu przedsiębiorcy. Mały przedsiębiorca z ustawy Prawo przedsiębiorców może okazać się dużym przedsiębiorcą w świetle przepisów Ustawy o zatorach płatniczych, ze względu na swoje powiązania z innymi (często zagranicznymi) podmiotami. Sytuacja taka zdarza się dość często w branży nieruchomościowej, w której zagraniczne spółki inwestują w Polsce za pomocą spółek celowych (ang. special purpose vehicles).
Przed rozpoczęciem właściwego badania należy zatem upewnić się, na gruncie której ustawy analizujemy status przedsiębiorcy. Jeżeli chcemy poznać status spółki na gruncie Ustawy o zatorach płatniczych, to pominięcie przy badaniu danych innych spółek z tej samej grupy kapitałowej, jest drugą pułapką, której należy uniknąć.
Brak weryfikacji po zmianie kontroli w spółce
Jeżeli w wyniku sprzedaży udziałów przez dotychczasowego wspólnika spółka uzyskała powiązania z inną grupą kapitałową, może zmienić się jej dotychczasowy status jako małego, średniego albo dużego przedsiębiorcy. Taka zmiana skutkuje obowiązkami informacyjnymi spółki, które wynikają z Ustawy o zatorach płatniczych.
Artykuł 4c tej ustawy stanowi, że przedsiębiorca składa drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenie o posiadaniu, uzyskaniu albo utracie statusu dużego przedsiębiorcy, jeżeli odpowiednio posiada, uzyskał albo utracił ten status. Jeżeli po sprzedaży udziałów spółka stała się częścią większej grupy kapitałowej i zyskała status dużego przedsiębiorcy, ma obowiązek złożyć swoim kontrahentom stosowne oświadczenie w tym zakresie. W praktyce nowe zarządy spółek często o tym zapominają,
Brak weryfikacji statusu przedsiębiorcy po zmianie kontroli w spółce jest ostatnią z pułapek, przed którą chcieliśmy ostrzec. O tym, jak prawidłowo zrealizować powyższy obowiązek wobec dotychczasowych kontrahentów spółki, będzie poświęcony osobny wpis.
Autorem artykułu jest adw. Michał Kalata
[1] Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1790).
[2] Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. 2023, poz. 221).
Powrót do bloga