Aspekty dotyczące środowiska, kwestii społecznych i ładu korporacyjnego, określane wspólnym mianem ESG, istotnie wpłyną na sposób prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Zmiany te w dużej mierze dotkną uczestników rynku nieruchomości. Choć szacuje się, że branża nieruchomościowa odpowiada za ok. 40% emisji CO2, do tej pory podmioty działające na tym rynku nie były objęte obligatoryjnym raportowaniem danych niefinansowych (w tym o emisjach).
W październiku 2022 roku Rada Unii Europejskiej poinformowała, że nowe budynki powinny osiągnąć zeroemisyjność do 2030 roku, pozostałe do 2050 roku. Tak ambitne plany muszą przełożyć się na daleko idące i nieuchronne zmiany w całym sektorze nieruchomościowym. Trend ten mogliśmy zaobserwować w ostatnich latach, a w kolejnych będzie on zyskiwać na znaczeniu. Nawet wybuch konfliktu zbrojnego w Ukrainie nie spowodował odejścia przez Unię od realizacji ambitnych celów klimatycznych.
Już teraz wymiar ESG oddziałuje na sposób planowania i realizacji nowych projektów nieruchomościowych. Przewiduje się, że będzie stawać się on jednym z kluczowych aspektów przy pozyskiwaniu finansowania od instytucji kredytowych, zainteresowania ze strony inwestorów instytucjonalnych, a także przyszłych najemców nieruchomości komercyjnych, w tym centrów handlowych.
Kogo będzie dotyczyć raportowanie ESG?
Raportowanie niefinansowe można postrzegać jako kolejny element skomplikowanej układanki pod tytułem compliance. Przygotowanie się do niego może wymagać przeszkolenia personelu, zdobycia know-how lub wsparcia zewnętrznego, co oznacza dodatkowe koszty. Przede wszystkim wymagać będzie jednak opracowania i wdrożenia odpowiedniej strategii w obszarze ESG.
Na początku 2023 roku weszła w życie dyrektywa CSRD[1], która jest największą zmianą w obszarze ESG na przestrzeni ostatnich lat. Dyrektywa rozszerza krąg podmiotów obowiązanych do raportowania danych niefinansowych. Szacuje się, że w całej Unii Europejskiej nowe regulacje mają objąć około 50 tys. przedsiębiorstw, w porównaniu z obecnymi 11 700. W Polsce będzie to około 3 tys. podmiotów.
Po raz pierwszy obowiązkiem raportowania mają zostać objęte duże przedsiębiorstwa niebędące jednostkami interesu publicznego. Wśród nich mogą znaleźć się najwięksi gracze na rynku nieruchomości[2]. Pierwszym okresem sprawozdawczym, w zakresie zrównoważonego rozwoju, będzie dla nich rok 2025 (pierwszy raport powinien być sporządzony w 2026 roku).
Nasz ustawodawca ma 18 miesięcy na implementację dyrektywy do prawa polskiego. Dla nowych adresatów obowiązków sprawozdawczych z zakresu ESG ten termin wydaje się krótki. Aby pierwszy raport był rzetelny, powinien opisywać działania prowadzone w 2025 roku. Dlatego przygotowania w tym kierunku należy rozpocząć już teraz.
Dlaczego warto wdrożyć strategię ESG?
Z początku obowiązek raportowania ESG będzie dotyczyć bezpośrednio tylko największych podmiotów z rynku nieruchomości, ale jego wprowadzenie zacznie stopniowo oddziaływać na większą część tego rynku. Potrzeba zmian i optymalizacji nie ominie właścicieli istniejących nieruchomości komercyjnych (w tym centrów handlowych), którzy będą zainteresowani utrzymaniem konkurencyjności względem nowych obiektów.
Wdrożenie strategii ESG będzie przekładać się na budowę wartości zrównoważonego przedsiębiorstwa. „Zrównoważony” to inaczej bardziej stabilny, także w kontekście zgodności z wyśrubowanymi wymogami środowiskowymi. Uwzględnienie aspektów ESG w działalności biznesowej i optymalizacja nieruchomości pod tym kątem jest istotna dla wielu potencjalnych interesariuszy.
Po pierwsze, przekłada się na atrakcyjność nieruchomości w oczach obecnych i przyszłych najemców, dla których nieruchomość zoptymalizowana pod względem zużycia energii i pozostałych aspektów środowiskowych, oznacza niższe koszty użytkowania.
Po drugie, zwiększa szanse na pozyskanie zagranicznych funduszy inwestycyjnych działających na rynku nieruchomości. Jako podmioty z sektora finansowego, fundusze te mają obowiązek uwzględniać aspekty ESG w swojej działalności. Udostępnienie rzetelnych danych niefinansowych zwiększa szanse pozyskania ich do projektu.
Po trzecie, wdrożenie ESG to także budowanie pozytywnego wizerunku firmy wśród obecnych i potencjalnych klientów, a także pracowników (ang. employer branding). Dobra strategia ESG powinna przekładać się na stworzenie przyjaznego środowiska pracy i mniejszą rotację personelu. Zlekceważenie tych aspektów może skutkować mniejszą atrakcyjnością pracodawcy w oczach potencjalnych kandydatów do pracy.
Co dalej?
Przepisy z zakresu ESG już teraz są elementem otoczenia prawno-regulacyjnego, w którym działa branża nieruchomościowa, i w kolejnych latach ich znaczenie będzie wzrastać.
Tematem powinni zainteresować się wszyscy profesjonalni uczestnicy rynku nieruchomości, niezależnie od ich wielkości, ze względu na zależność od źródeł finansowania (funduszy lub instytucji kredytowych) lub obecność w łańcuchu dostaw największych spółek. Dla dużej części rynku wybrane aspekty ESG, w szczególności środowiskowe, będą mieć znaczenie w kontekście ograniczenia rosnących kosztów utrzymania nieruchomości i budowania atrakcyjności obiektu w oczach jego użytkowników.
To właściwy moment na wybór konkretnych rozwiązań, a w przypadku podmiotów, które będą objęte obowiązkiem raportowania z zakresu ESG, pierwsze przymiarki do wyboru metodyki do sporządzania przyszłych raportów. Im wcześniej ten proces rozpoczniemy, tym przejście do nowej rzeczywistości będzie bardziej płynne i mniej bolesne.
Autorem tekstu jest Michał Kalata.
Artykuł ukazał się na publikacji Polskiej Rady Centrów Handlowych „Optymalizacja” w czerwcu 2023 r. (str. 16-17).
[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju („CSRD”).
[2] Chodzi o podmioty, które spełniać będą co najmniej dwóch z trzech następujących kryteriów: a) suma bilansowa – 20 000 000 EUR, b) przychody netto ze sprzedaży – 40 000 000 EUR, c) średnia liczba zatrudnionych w roku obrotowym – 250.
Powrót do bloga