Gwarancja bankowa nie jest jedynym mechanizmem zabezpieczenia roszczeń wynajmującego. Do dyspozycji stron umowy najmu pozostaje wiele innych narzędzi, do których należą m.in. kaucja (depozyt), zastaw, dobrowolne poddanie się egzekucji czy też weksel. Dlaczego warto zatem korzystać z gwarancji bankowej? Przede wszystkim ze względu na fakt, że zabezpieczenie to cechuje tzw. nieakcesoryjność stosunku prawnego (o ile tak postanowiono) oraz oderwanie wypłaty środków od sytuacji majątkowej dłużnika (najemcy). Gwarancja bankowa jest rozwiązaniem korzystnym także dla najemcy.
Niekcesoryjność gwarancji bankowej
Udzielenie bezwarunkowej, nieodwołalnej, płatnej na pierwsze żądanie gwarancji bankowej kreuje nowy stosunek prawny między bankiem a beneficjentem gwarancji – wynajmującym. Najemca, mimo iż jest zleceniodawcą banku i ponosi koszty udzielenia gwarancji nie jest jej stroną. Stosunek ten, jak potwierdza orzecznictwo, jest odrębny i niezależny od stosunku podstawowego, który zabezpiecza gwarancja (tj. od umowy najmu). Dzięki temu spory między wynajmującym a najemcą na gruncie umowy najmu pozostają bez wpływu na obowiązek wypłaty kwoty gwarancyjnej przez bank, oczywiście o ile spełnione zostają wszelkie formalne warunki gwarancji. Nieakcesoryjność gwarancji bankowej stanowi tym samym zabezpieczenie wynajmującego przed nieuzasadnionymi zastrzeżeniami najemcy w zakresie zasadności czy wymagalności określonych należności, które wynajmujący zamierza rozliczyć z sumą gwarancji. Wspomniane wyżej zalety pozostają zależne od udzielenia gwarancji o określonych cechach – bezwarunkowej, nieodwołalnej, płatnej na pierwsze żądanie, jako że w obrocie występują także gwarancje warunkowe (kauzalne) – ściśle powiązane ze stosunkiem podstawowym.
Niezależność od sytuacji finansowej najemcy
W odróżnieniu od innych zabezpieczeń występujących na rynku nieruchomości komercyjnych jak oświadczenie o poddaniu się egzekucji, weksel czy zastaw, gwarancja bankowa pozwala zaspokajać długi wynikające z umowy najmu z majątku osoby trzeciej – banku. Taka konstrukcja sprawia, że niezależnie od jakichkolwiek problemów finansowych najemcy, istnieje podmiot, który zaspokoi roszczenia wynajmującego. Gwarancja bankowa jest także zabezpieczeniem, które pozostaje niezależne od otwarcia względem najemcy postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego (chyba że odmiennie zastrzeżono w samej gwarancji). Jest to uzasadnione, gdyż wynajmujący zaspokaja swoje wierzytelności z majątku banku nie zaś z majątku najemcy podlegającego ochronie przewidzianej w tych postepowaniach (o czym szerzej poniżej).
Pewność obrotu profesjonalnego i korzyści dla najemcy
Gwarancja bankowa jest produktem wykorzystywanym na szeroką skalę w obrocie profesjonalnym. Podmiotem, który przejmuje ryzyko nienależytego wykonania umowy najmu, w tym także z uwagi na pogorszenie sytuacji finansowej najemcy, jest bank – instytucja finansowa podlegająca szczególnym regulacjom oraz nadzorowi organów państwowych, co znacząco obniża ryzyko braku zaspokojenia należności po stronie wynajmującego. Ponadto wykorzystanie gwarancji bankowej – w odróżnieniu od depozytu – sprawia, że najemca nie jest zobowiązany do natychmiastowego angażowania własnych środków, które zostałyby zamrożone na okres najmu, tj. zazwyczaj na kilka, a czasem nawet kilkanaście lat.
Podsumowując – gwarancja bankowa posiada zalety hipoteki i zastawu w zakresie w jakim ma pokrycie w rzeczywistych aktywach, jednak bez związanych z tymi zabezpieczeniami formalności czy długiego oczekiwania na ich spieniężenie. Nie jest konieczne uruchamianie drogiego i kosztownego postępowania sądowego, aby uzyskać środki na pokrycie zadłużenia. Posiada ona także zalety depozytu, będąc jednocześnie rozwiązaniem korzystniejszym dla najemcy, który nie musi angażować własnych środków celem zabezpieczenia umowy najmu. Uzyskanie środków z gwarancji bankowej jest niezależne od ewentualnych problemów finansowych najemcy i nie wymaga sformalizowanych postępowań, jak w przypadku skorzystania z oświadczenia o poddaniu się egzekucji, czy weksla. Zatem termin wypłaty jest niezależny od opóźnień, które często występują w sądach, oraz terminów czynności komorniczych.
CZĘŚĆ 1. serii o gwarancjach bankowych – przeczytaj tutaj.
Autorami są r. pr. Przemysław Własienko oraz apl. radc. Marta Gruszka.
Powrót do bloga